همه چیز درباره سنجش تراکم استخوان
سنجش تراکم استخوان در واقع نام روشی می باشد که با استفاده از آن می توان میزان سفتی و سختی و درجه محکم بودن استخوان های بدن تعیین می شود. بسیاری از افراد تصور می کنند تشخیص پوکی استخوان به صورت درصدی می باشد اما در واقع به این شکل نمی باشد، پوکی استخوان یک سری معیارهایی دارد و تشخیص آن بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی می باشد.
عوامل موثر در پوکی استخوان
یک سری از عوامل وجود دارند که زمینه ساز پوکی استخوان می باشند و نمی توان آنها را تغییر داد:
- نژادها و قومیت ها: که برخی از آنها مستعد پوکی استخوان می باشند.
- سابقه فامیلی
- جنسیت: که در خانم ها ۲ برابر نسبت به آقایان مستعد ابتلا به پوکی استخوان می باشند.
- سن: هر چه سن بالاتر می رود احتمال ابتلا به پوکی استخوان نیز بیشتر می شود.
- وزن: افرادی که جثه کوچک و وزن پایینی دارند بیشتر افراد دیگر به پوکی استخوان مبتلا می شوند.
عواملی که قابل کنترل می باشند:
یک سری از عوامل وجود دارد که می توان آنها را تغییر داد و درمان هم اصولا بر روی این بخش قرار می گیرد مانند تغذیه، کودکانی که از بدو تولد به بعد شیر مادر را می خورند و مصرف لبنیات خوبی دارند و در سن بالا نیز تغذیه خوبی دارند و عادات غلط غذایی نیز ندارد، احتمال ابتلا به پوکی استخوان در آنها بسیار کم می باشد.
همچنین مصرف داروهای خاص که مساعد کننده ابتلا به پوکی استخوان می باشد:
- کورتون
- داروهای ضدانعقاد خون
- داروهایی که برای تشنج و صرع مورد استفاده قرار می گیرد.
- داروهای شیمی درمانی
اما مصرف این داروها به هیچ عنوان به این معنا نیست که نباید این داروها مصرف شوند. مصرف این داروها در جای خود بسته به تجویز پزشک حتما باید استفاده شود و پزشک می تواند تشخیص دهد که چگونه باید از ابتلا به پوکی استخوان ناشی از مصرف این داروها جلوگیری کند.
سنجش تراکم استخوان چیست؟
یکی از روش های تشخیص پوکی استخوان، استفاده از سنجش تراکم استخوان می باشد. سنجش تراکم استخوان یک روش تصویربرداری ساده و بی دردسر می باشد و تشخیص پوکی استخوان در حال حاضر بر اساس این روش قابل انجام می باشد و بعد از اینکه تصویربرداری انجام شد یک سری پارامترهایی در اختیار پزشک قرار داده می شود که بنای تشخیص بر پایه آنها می باشد.
نحوه انجام آزمایش تراکم استخوان
آزمایش تراکم استخوان کاملا بدون عارضه و بی خطر می باشد. به طور کلی دو نوع اسکن تراکم استخوان وجود دارد که شامل:
- دستگاه DXA مرکزی: این دستگاه توسط اشعه ایکس تمام استخوان های ناحیه لگن، ستون فقرات و سایر استخوان ها را مورد بررسی قرار می دهد.
- دستگاه DXA محیطی: با استفاده از این دستگاه تمام استخوان های ناحیه دست، مچ پا، مورد بررسی قرار می گیرد.
سنجش تراکم استخوان بیشتر در چه نواحی انجام می شود؟
معمولا تشخیص تراکم استخوان بیشتر در سه ناحیه انجام می شود:
- ناحیه کمر
- ناحیه لگن
- ناحیه دست که در موارد خاصی انجام می شود.
در هر ناحیه ای که پوکی استخوان نشان داده شود ملاک درمان بر روی آن قرار می گیرد. در صورت لزوم سنجش تراکم استخوان هر دو سال تکرار می شود.
سنجش تراکم استخوان برای چه افرادی توصیه می شود؟
- خانم های بالای ۶۵ سال و خانم هایی که یائسه می شوند به دلیل کاهش هورمون های جنسی زنانه برای تشخیص به موقع بیماری پوکی استخوان باید برای سنجش تراکم استخوان مراجعه کنند.
- دارا بودن فاکتورهای خطر برای پوکی استخوان مانند مصرف سیگار و الکل، لاغری مفرط، اندکس قد وزن کمتر از ۲۱ ، سابقه شکستگی های لگن، ستون فقرات و مچ در والدین
- برای بیمارانی که سرطان دارند و افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند این بیماران با توجه به نوع دارویی که مصرف می کنند و با توجه به توصیه پزشکشان حتما باید سنجش تراکم استخوان را انجام دهند.
- افراد کم تحرک و کسانی که دائما به حالت نشسته می باشند. هرچه تحرک بیشتر باشد احتمال پوکی استخوان نیز کمتر می شود و هر چه فرد به سمت ورزش های منظم برود احتمال ابتلا به پوکی استخوان در آنها بسیار کاهش پیدا می کند.
- سنجش تراکم استخوان معمولا برای کسانی استفاده می شود که زمینه پوکی استخوان دارند.
